In 1571 is er sprake van het Colffelt (later Kalfsveld: dit terrein liep aan de buitenzijde van de stad langs de Stadsmuur van Achter Davidshof tot de Slijkpoort; Reynders, 1928 pp.66 en 156), hier mochten de leerlingen van de Latijnse School ongestoord spelen o.a. kolven. Kolfbanen
Zie ook: Kollewijn huurde een terrein buiten de Bloemendaalsepoort (1868/69); deze weide noemde hij Gutmuths, naar J.Chr.F. Gutsmuths (1759-1839) een Duitser die voor gymnastiek en openluchtspel had geijverd [In 1796 verscheen zijn: Spiele zur Übung und Erholung des Körpers und Geistes, für die Jugend, ihre Erzieher und alle Freunde unschuldiger Jugendfreuden, Schnepfenthal. In 1871 verscheen nog zijn: Turnbuch für die Söhne des Vaterlandes; zo leefde zijn faam nog voort!]. Op dit terrein werd cricket gespeeld (de eerste plaats in het land waar cricket gespeeld werd was op de kostschool Noorthey (1845); tweede Noordwijk (1864/65; kostschool Schreuders)); Kollewijn had het spel uit een geïllustreerd Engels tijdschrift leren kennen; bats en wickets had hij zelf laten vervaardigen; in 1871 stopte dit sportveld na de oprichting van de HBS en het verdwijnen van het Instituut Kollewijn. Op 1-10-1883 werd de cricket-club Achilles opgericht, deze oefende te Leusden; de club krijgt op 16 juli 1884 een vaandel gemaakt door de meisjes van de lawntennis club 'Gracefulnes'. Op 1-3-1885 startte een andere cricket-club: 'Eendracht'.
Referentie(s): voor het vroege cricket: W. Mulier, Cricket, Haarlem, 1897, p.86, 107 en 118; ook: Harry Oltheten, Het gebeurt overal in den lande; De Koninklijke UD en de ontwikkeling van de sport in Nederland, Amsterdam, 1998, p.81 en 86.
Op zondag 17-5-1894 vond er op de weg Afrt-Ede een wielerwedstrijd plaats over 50 km; start De Hertekop (kruispunt Dodeweg/Arnhemseweg); voor alle verenigingen die aangesloten zijn bij de ANWB; winnaar is de Amsterdamsche Athletische Club, tweede de Utrechtse Wielrijders Societeit.
De eerste Afrt voetbalclub was Quick. Gorter
Hockey: In 1912 werd in Hotel Monopole (indertijd aan het Stationsplein) door een aantal legerofficieren (waaronder Albert - KLM - Plesman) en door leden van de opgeheven tennisvereniging Smash de Amersfoortse Mixed Hockey Club (AMHC) opgericht. IJsclub, Kegelclub
Referentie(s): 50 jaar AMHC, Amersfoort, 1962.