Logo - Archief Eemland

Zoeken door alles

Paternosterstraat

Was tot 1929 een straatje tussen Langegracht en Breestraat. In 1929 werd over en rond deze straat de Markthal (in 1984 gesloopt en vervangen door huizen) gebouwd. Genoemd naar het 'Onze Vader' (Pater Noster), een gebed uit de christelijke eredienst. Van Bemmel, 1760 p. 137 suggereerde al, dat er religieuze snuisterijen werden vervaardigd en aan pelgrims (Mariawonder) werden verkocht; hierbij valt te denken aan rozekransen (ook wel: paternosters), Pelgrimstekens en (goedkope) devotie- of heiligen-prentjes ('santjes'); in bv Londen gaf dit laatste uiteindelijk aanleiding tot boekproduktie en verkoop (in de straat genaamd Paternoster Row); Afrt volgde deze ontwikkeling niet, de oudst (1565) bekende boekhandelaren en uitgevers zijn gevestigd op de Hof (Adriaan Jansz) en de Plaats (Jacob Buys). Als deze naams-interpretatie juist is, dateert de naam P van na 1444; dit is in overeenstemming met de archeologische bevinding dat de vroegste bebouwing uit begin XV stamt (actief 18 3/4 (mei 1987) p.45). De succesvolle pelgrimages lijken te eindigen rond 1545; het jaar waarin het Mirakelboeck eindigt (Lukkenaer, 1946, p.III). De profijtelijke santjes-handel zou dan ca 100 jaar geduurd hebben. De vroegste door Mevrouw Van Hoorn-Koster behandelde transport-acten zijn van na de Alteratie (1579); de naam van de door haar behandelde tapperij 'Het Wapen van Santen' (p.52) zou een toespeling kunnen zijn op een voormalige handel in santjes ter plekke.

NB. De Duitse stadsnaam Xanthen (in het Nederlands: Santen) betekent 'Heiligen'.

Referentie(s): L. van Hoorn-Koster, De Paternosterstraat en omgeving; Een stukje van de oude binnenstad dat in 1929 voorgoed verdween, FL 18 3/4 mei 1987 47-58.

Zie ook: Archeologie (van het markthalgebied)