Onderwijs

De oudst bekende school is de Grote of Latijnse School; deze ging in 1880 over in een pro-Gymnasium en in 1882 in het Gymnasium. Daarnaast was er een Kleine School waar elementair (thans: lager) onderwijs gegeven werd.

• In 1568 werd de Heilige Geestschool, een zondagschool voor arme kinderen opgericht.

  Referentie(s): JVFL 1896 36-37 (auteur: Heldring); JVFL 1906 24-39 (auteur: O.G.H. Heldring)

• Omstreeks 1760 ontstond de Gabrie Mehen School.

  Referentie(s): E.P. de Booy, De Amersfoortse Diaconieschool, later genaamd GM school, Hervormd Amersfoort 60 (1978) no 33 dd 15 sept 2-3.

• In 1834 kwam er een Handwerkschool.
• Het in 1854 opgerichte Instituut Kollewijn ging in 1871 op in de H.B.S.
• In 1888 opening van de Meisjes-school Plantsoen-Zuid [eigenlijk: Openbare School, eerste soort, voor meisjes. Dat is voor kinderen van bemiddelde ouders die zelf schoolgeld betaalden. Ontwerp van de gemeente-architect W.H.Kam.
• In 1905 werd de huishoudschool opgericht.

  Referentie(s): A. Mulder-Van den Berg, 75 jaar huishoud- en nijverheidsonderwijs; H.J. Poots, DSA dd. 4 juni 1980.

• Vóór 1920 bestonden er 'Normaalscholen' voor de opleiding tot onderwijzer; bij de invoering van de 'Wet op het Lager Onderwijs' (1920) kwamen er Rijkskweekscholen; in 1924 kwam er te Afrt een Rijkskweekschool aan de Herenstraat (voortzetting Normaalschool aan de Hellestraat); 1970-1988 werd deze Pedagogische Academie; 1989 sloop gebouw Herenstraat; daarna appartementencomplex. Na 1920, bij de invoering van de 'Wet', konden ook particuliere scholen opgericht worden.

  = De Gids voor Amersfoort vermeldt nog:

• Fröbelschool, gesticht door het Departement van de Mij tot Nut v h Algemeen, Beekensteinschelaan 25.
• Normaalschool, Koningstraat (gratis).
• Gemeentelijk Openbare School (tweede soort), Hellingstraat (= Hellestraat).
• Jongensschool eerste soort, voor LO en MULO, Heerenstraat.
• Meisjesschool voor LO en MULO, geen adres.
• Bijzondere school voor Christelijk Nationaal Onderwijs, heeft een Bewaarschool en LO, Blankenheijmstraat.
• RK (parochiale) scholen voor LO en MULO, Schimmmelpenninckstraat en Breestraat.
• Amersfoortse School Vereniging (school voor LO), opgericht 4 sept 1922 (operationeel in 1923); kreeg de beschikking over een reeds in 1919 gebouwde school aan de Johan van Oldenbarneveltlaan. Referentie(s): [Red], Amersfoortse Schoolvereniging 75 jaar, Amersfoort, april 1998.
• Pallas Atheneschool voor Montessorionderwijs (opgericht in 1924. Referentie(s): verschijnt in sept 1999 t.g.v. 75-jarig bestaan.
• Dagscholen voor RK Meisjes, met Bewaar-, Leer- en Naaischolen, Muurhuizen.
• Kweekschool St Agnes, Heerenstraat.
• Pensionaat v RK dames uit den Deftigen stand, Zuidsingel.
• Industrie en huishoudschool (opgericht 1908), Beekensteinschelaan.
• Muziekschool der Mij tot Bevordering der Toonkunst, Krommestraat 56.
• Ambachtschool, Plantsoen bij Hellingstraat (= Hellestraat).

Referentie(s): algemeen: C.A. van Kalveen, Onderwijs te Amersfoort 1806-1860, Amersfoort, 1964; bespreking in: FL 1 nov 1965 49-51 door J. Hovy. Het boek gaat over allerlei vormen van openbaar en bijzonder onderwijs.

Jubileumboek uitgegeven ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van de St Jorisschool te Amersfoort, Amersfoort, 1985; FL 17 no 4 feb 1986 70.

L. van Hoorn-Koster, De voormalige stadsarmenschool en onderwijzerswoning in de Koestraat, het eerste echte schoolgebouw van Amersfoort, DSA (1985) no 41, 42 en 43 [FL 18 no 1/2 nov 1986 19]; oorspronkelijke tekst (voorzien van noten) is gedeponeerd in GAA.

Hovy, 1986 pp.81-85.

P. Swart, Maria Internaat 1860-1985, een jubileumuitgave ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan [FL 19 no 1/2 juni 1988 11]. Sinds 1860 in Afrt (o.a. Zuidsingel; later (1914) naar Oude Soesterweg).

L. van Hoorn-Koster, De bouw van een R.-K. Meisjesschool en wat daaraan voorafging, in: Brongers e.a. (red), 1989 89-99.

Zie ook: Kingma, Lummel