Huisnummering (Huisaanduiding)

Er zijn in principe twee redenen om, door middel van een systeem, een huis of perceel met een zekere nauwkeurigheid aan te geven.

• Ter officiele aanduiding van een perceel in een notariele acte (bv bij verkoop of bij boedelverdeling);
• Ter aanduiding van een adres om practische redenen (bezoek of afgeven van goederen).

Tot ca 1800 gebruikt men in acten (officiele aanduiding) de straatnaam en de huisnaam, daarnaast geeft men op wie de eigenaren van de belendende percelen (links, rechts en achter) waren of de hoek met een zijstraat.

Voor practische doeleinden volstaat straatnaam, huisnaam en bewoner. De huisnaam alleen is niet voldoende: er komen in Afrt tweemaal bv. Anker en Engel voor, maar misschien geldt dit voor verschillende perioden.

Al in XV is de stad in drie wijken verdeeld: Breul, Langestraat en Krommestraat (Van Bemmel, 1760 p.21 en 52); het gebruik van zo'n naam wil dus niet zeggen dat de straat van die naam bedoeld is! Rond 1755 werd in de Blaffert van het Huisgeld een ander systeem gebruikt. Alle huizen zijn doorgenummerd (1 tot 1702); als grove verdeling van de stad in wijken neemt men de binnenstad (Muurhuizen en daar binnen) en de buitenstad (buiten de singelgrachten tot de stadsmuur). Men onderscheidt nu verder de wijken: Camp, Bloemendal, Breul (allen zowel 'binnen' als 'buiten'); vervolgens noemt men straatnamen en de zijde van de straat en de zijstraten. De lijst besluit met een aantal huizen (no's 1649 tot 1702) buiten de poorten.

In 1810 werd het Nederlandse gebied bij Frankrijk ingelijfd; in 1811 besloot Napoleon dat er in Nederland, net als in Frankrijk een kadaster zou komen. Dit idee werd door het Koninkrijk der Nederlanden in 1813 overgenomen en in 1832 was het voorbereidende werk (opmetingen, kaartmaken en bijbehorende administratie) klaar. Van af dat moment kan in acten de (kadastrale) gemeente, de sectie (in letters) en het perceelnummer gebruikt worden.

Voor practische doeleinden wordt rond 1800 het systeem straatnaam, wijkletter, huisnummer ingevoerd (in de sluitsteen van de boog boven de ingangsdeuren van Nieuwstraat 11 en 11A is ingebeiteld: het jaar '1881' en 'Wijk B 153'). Aan het einde der XIX werd het huidige systeem 'straatnaam en huisnummer' ingevoerd. Rond 1917 vonden er hernummeringen plaats (Cf. Hoorn-Koster, van, 1994 p.35). In de 80-er jaren van deze eeuw komt bij deze aanduiding de postcode (4 cijfers en 2 letters).

Uit de Wandelgids van 1899 hebben ter gelegener plaatse in dit boek de 'straatnaam-wijkletter-huisnummer' aanduiding overgenomen; uit 1907 hebben we de 'straatnaam-huisnummer' aanduiding overgenomen.