Als men, 's nachts om 12 uur, drie kiezelsteentjes in een opening van een toren van Monnikendam werpt, dan komt er een magere hand uit; in deze waterpoort woont namelijk een heks (het verhaal is in 1890 verteld).
De Heiligenberg is door Sint Ursula met haar tienduizend (mee naar Rome reizende) maagden opgeworpen met behulp van vingerhoeden, die als schepjes gebruikt werden.
Op de Galgenberg of Zevenboompjes werd een onschuldige tentoongesteld; de gehangene had voorspeld dat die boom sterven zou; dat gebeurde; zodra men echter daar een dode boom vervangt door een nieuwe, sterft er een andere boom.
Onze Lieve Vrouwetoren heeft een hoofd- en een bijspits; de combinatie doet herinneren aan Maria en het kind.
Als universeel geneesmiddel werd het poeder gebruikt dat ontstond door het maken van krassen in de portaal-stenen van de St Joriskerk. Volksgeneeskunde
Onze Lieve Vrouwe van Afrt werd door zeelieden en vissers aangeroepen bij nood op zee.
Het thema 'vurige wagen' (Afrt Noord) met 4 of 6 honden bespannen, wijst op (gerechterlijk) onrecht; tocht van geesten (zielen) door de lucht.
Het Laakmannetje (Hoevelaken): geest die 's nachts met een lantaarn in de hand over de Laak loopt; het is een oneerlijke landmeter die voor straf met een vurige meetketting moet meten.
De oudste (in 1898) Afrt archeologische vondst was een 'stenen beitel' (Archeologie), mogelijk (gezien de archeologische contekst) gebruikt als een afweermiddel tegen Blikseminslag.
In een nis van Muurhuizen 19AB zijn ingemetselde schoenen (XVII) gevonden, mogelijk ter afweer van onheil.
Op de Heiligenberg kwamen heksen bijeen (heksensabbat); er werd ook verteld dat er een onschuldig spook rondwaart dat eenzame wandelaars optilt en ze een honderdtal meters verder weer neerzet.