Logo - Archief Eemland

Zoeken door alles

Drukkers en Uitgevers (boekhandelaren, boekbinders etc) in Amersfoort.

De jaartallen tussen haken achter de namen in de lijst zijn jaren van bekende uitgeefactiviteit; de firma's kunnen eerder of later uitsluitend als drukker actief zijn geweest. Ook is het mogelijk dat zij, mij onbekend, buiten de aangegeven periode uitgegeven hebben. De namen van de uitgevers zijn hier gerangschikt op jaar van vroegst bekende activiteit.

De lijst is geen Amersfoortse bibliografie [= een min of meer volledige lijst van alle in Amersfoort uitgegeven publicaties]; de vermelde titels en karakteriseringen dienen uitsluitend om een idee van de aard van het fonds van de betrokken uitgever te geven.

Referentie(s): Brongers, 1996.

Zie ook: Hebreeuwse typografie, Putjesdrukkerij

zestiende eeuw

Buysius, Iacobus en Iohannis, Adrianus (1565).

Uitg. Somnium Nicolai Edani magistri ioannis crommii nouesij praecipuos labores continens, et eidem III Idus Iulij anno salutis reparatae MDLXV demortuo Epicedij vice cusum. (= 'Bespiegeling door Nicolaas Edanus [uit Ede] over de voornaamste werken van magister Johannes Krom [Krumm] uit Neuss en voor hem bij zijn dood op 13 juli in het jaar van het herwonnen heil 1565 bij wijze van grafzang gedrukt'). Dit is een geschriftje van 37 paginae, dat zich in de UB Leiden bevindt onder de signatuur: 754 F 26 6. Buys en Johannis zijn de oudst bekende uitgevers in Amersfoort. Zij drukten niet; op het titelblad noemen zij zich: 'beëdigde boekverkopers'. Het boek is in Düsseldorf gedrukt bij Albert Buys(s), de broer van Jacobus Buys.

Referentie(s): Van Veen-Noordegraaf/Brongers, 1993; Brongers/Van Veen-Noordegraaf, 1994.

Wylicks, Reynder (1599-1601) Varianten: R. Wylichius en R. Wilicx.

In 1599 wordt er in zijn boek geen adres vermeld; in 1601 werkt hij 'In de Liesveltsche Bijbel' (deze huisnaam is in Amersfoort (nog) onbekend).

Uitg. van: Den Roosengaert van de bevruchte vrouwen (1599) en van Henricus Bunting, Itinerarium Sancta Scriptura (samen met Henrick Barentz in de Warmoesstraat 'In 't Gulde Schrijfboeck'; Amsterdam, 1601). Hij is een zoon van Derick Wylicks van Santen; werkt in 1593 te Emmerik en van 1593-1597 te Utrecht. Na 1601 (nog) niet (elders) gevonden.

zeventiende eeuw

Kuelen, Aert Oloffsz. van (1621, 1629).

Uitgever? Drukte in 1621 voor Hendrik Louwerensz te Amsterdam: Het Nieu-geusen Liet-Boeck.

Adams, Temant (1624) waarschijnlijk niet bestaande uitgever; aangetroffen op: Vastelavents:liet, Ofte Geldersche Boeren-praet Aen Graef Hendrick vanden Bergh / Op zyn victorieus inkomen ende vertrecken vande Veluvv, Tot Amersfoort.

Referentie(s): C. Vanwesenbeeck, 'Vastelavont nader ouder costumen'; Westbrabantse vastenavondvieringen, Brabants Heem 48 (no 2 1996) 41-50, spec. p.43 [Gemeente Archief Bergen op Zoom].

Zie ook: Bergh

Odolphius, Arnoldus (1626).

Nog geen werk van hem aangetroffen.

Plasschaert, Jodocus ; sinds 1651 onder de (Boter)beurs (1656-1688).

Misschien afkomstig uit Gent (daar mogelijk op 16-6-1626 gedoopt). In 1652 is hij enig leverancier van boeken, pennen, papier en inkt aan het Stadhuis.

In 1656 krijgt hij als boekbinder het alleenrecht de Colloquia Gesselii; de Carmina Molli en de Rudimenta Linguae Graecae aan de Latijnse School te leveren; voor de Colloquia zie ook: Axel Roos. Plasschaert noemt zich in 1668 bibliopola (boekverkoper). In 1670/71 is hij betrokken bij ruzies met verschillende personen in de stad. Overleden tussen 1688 en 1697. Naar eigen zeggen uitg. van: Gymnasii Amisfurtii Carmen compitale (een plano-editie uit 1668).

Zie ook: Gesselius, Scheibler(us)

Roos, Axel, (1670).

Boekdrukker. Hij krijgt in 1670 van het stadsbestuur opdracht tot het drukken en leveren van 500 exx. Colloquia Gesselii voor 84 gulden. In 1656 had J. Plasschaert als boekhandelaar het recht gekregen deze Colloquia te leveren.

Vredebest, Paulus (1684).

Uitg. Samenspraeck van een gebooren Fransman en een oprecht Hollander, over de tegenwoordige toestand der Saken, voornamelijck ten opsichte van Vranckrijck en Spanjen, 1684.

Clerck, Johannes; Langestraat bij Camper binnepoort (1692-1748).

Varianten: Clerk, Klerk, Clercq.

Komt in 1692 uit Utrecht naar Amersfoort. Wordt dan (Resolutieboek 17 october 1692, GAA) tot stadsdrukker benoemd. Is een zoon van W. Clerck uit Utrecht, die in 1679 een pamflet ter verdediging van Ds. Lambertus Visvliet (i.v.m. de beroeping van Ds Quirinus Best) uit Amersfoort uitgeeft.

Johannes Clerck geeft in 1695 een aantal pamfletten uit geschreven door Jacob Visvliet (de krankzinnige zoon van Lambertus) n.a.v. het overlijden van Maria Stuart, de vrouw van Willem III. Eén van de titels: Tranen over 't overlijden van Maria Stuart, Coninginne van Groot Britannien, ens. ens. ens. Uytgestort in de schoot van de Regerende Burgemeesters der stad Amisfoort. Andere uitgaven hebben betrekking op een loterij, geloofsproblemen en de regeringswisseling te Amersfoort van 1703. Hij gaf ook nog uit een Oratio pro scholis gehouden door Franc Lentfrinck (1700).

Mogelijk kon Johannes Clerck Hebreeuwse boeken aan de Afrt Joden leveren.

Zie ook: Hebreeuwse typografie

Stoknar, Jacob (1695).

Uitg. Vervolg van de Haagsche en Amisfoortse Krukkendans, of Waalsse, Westfaalse, Hollandse en Stichtse Olipodrigo. Het tweede deel, de vierde druk.

Impressum: 'Te Amersfoort, Gedrukt bij Jacob Stoknar, Boekverkooper op de Keiberg, daar de Gekskap en de Kakstoel met Rinkels in de Geevel staat. Anno 1695.'

Stoknar is ongetwijfeld een pseudoniem; als drukker is hij op grond van typografische argumenten identiek aan: James Warnar (eveneens een pseudoniem) die in hetzelfde jaar voor het Collegium Medicum te Londen in twee versies de Haagse en Amisfoortse Krukken-dans etc. drukte. Dit laatste werk was een reactie op het bij Johannes Clerck uitgegeven werk: Tranen over 't overlijden van Maria Stuart etc. door Jacob Visvliet.

achttiende eeuw

Brakman, Pieter (1705-1736).

Pieter Brakman is een pseudoniem. Op grond van typografische en iconografische argumenten vermoedde Unger al in 1888 dat de werken op deze naam in werkelijkheid bij Pieter van der Veer te Rotterdam zijn gedrukt en uitgegeven. Het gaat om posthume edities van Van Vondel.

J. van Vondel, Hekeldigten in drie edities (1705, 1707, 1736) en J. van Vondel, Palamedes (1705).

(Het is onjuist te menen dat in het huis Hof 17 de zg 'putjesdrukkerij' was gevestigd. Volgens een Amersfoortse overlevering zouden op dit adres, met dit embleem, gedichten van Van Vondel zijn gedrukt. De putjesdrukker is Abraham de Wees te Amsterdam).

Pannekoek, Wijnand (1747). Boekverkoper.

Zie ook: Pannekoek, Schaghen

Lennep, Dionies van (1747).

Uitg. Reflectiën tegens de Vijftigste Penning etc., 1747.

Mogelijk is hij ook werkzaam te Harderwijk.

Langewagen, Maurits (1748-1774).

Clerck, Pieter; aan de Hoff (of Koorn-Merkt) (1749-1750).

Waarschijnlijk een zoon van Johannes Clerck uit de Langestraat. Hij maakt stadsdrukwerk, maar heeft niet de titel stadsdrukker.

Clerck, Evert en Pieter; aan den Hoff bij het Stadhuis (1749-1785).

Ook wel E. en P.Clerck. Stadsdrukkers sinds 1747. Waarschijnlijk twee broers: zonen van Johannes Clerck Pietersz.

Meerkerk, Jan van (ca. 1750).

Drukt voor rekening van de auteur: Doctors Goudbeurs: of de Weduwen-sociëteit in onrust. Vignet: lezende vrouw omgeven door drie mannen met getrokken degen. Randschrift: Tuta Inter Latrones (veilig onder moordenaars).

Clerck, Weduwe P.; aan de Hoff (1751-1753).

Echtgenote van de ca. 1750 overleden Pieter Clerck.

Zij heeft, evenmin als haar overleden man, de titel stadsdrukker, maar zij maakt wel stadsdrukwerk.

Panneman, Lodewyck (1752)

Uitg. Advizen van den oud-burgermeester Mr. H.A. Wttewaal van Stoetwegen etc. (folio).

Clerck, Johannes, aan de Hoff of Koorn-Merkt (1752-1769).

Ook wel: Johannes Clerck Pietersz (in 1752).

Stadsdrukker sinds 1752 (eed in Resolutieboek 21 augustus 1752, GAA). Hij werkte in 1752/53 samen met zijn moeder (de weduwe P. Clerck).

Batavier, W. de (pseudoniem) (1779)

Uitg. Zeeven en twintig Vragen, voorgesteld aan een Oud regent, door J. Leergraag.

Lockhorst, Pierre (1782-na 1812) colporteur, schoolboeken, Franse boeken.

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Brakman Junior, Pieter (Boekverkooper) (1783) zeker een pseudoniem; waarschijnlijk een toespeling op de eerder gebruikte 'Amersfoortse' schuilnaam Pieter Brakman.

Driemaal een Zamenspraak tussen Pieter van 't Heetveld en twee anderen over de overlast van grof en klein wild in de provincie Utrecht (1783).

Poortman, F. (1783)

Boekverkoper te Amersfoort. Misschien (mede) uitgever van: Beknopte Levensbeschryving van ... Mr. Albs. Ploos van Amstel Jz. Advocaat voor de Hoven van Holland en Utrecht... Opsteller van de fameuse Memorie van den Vice Admirael.. van Byland, Boesemvriend van den zo beroemden Kindermaaker Christiaan Scholten... en dergelyke Agtenveertigers enz... Briefsgewyze medegedeeld door een Hagenaar aan zyn Vriend te Utrecht. (24 Mei) Amsterdam enz.

Schrij, J. (1783).

Boekverkoper en uitgever van: Adres van eenige welmeenende Patriotten aan...Baron Goossen Geurt Bentinck. Arnhems Hooggeschatten Burgervader, 1783.

Clerck, Pieter; aan den Hoff bij het Stadhuis (1786-1793).

Variant: P.Clerck.

Sinds 1786 stadsdrukker. Hij is waarschijnlijk de broer van Pieter van de combinatie Evert en Pieter Clerck.

Altheer, Johannes (1787).

Uitg. Orangistische pamfletten en afleveringen van de Utrechtsche Provinciale Staatscourier toen de aristocratische leden van de Statenvergadering tijdelijk in 1787 te Amersfoort bijeenkwamen. Er voor en er na werkzaam te Utrecht.

Pieterszen, W. (1793).

Boekhandelaar. Uitg. W.van Os, Reponse à une calomnie de l'Abbé de Feller contre les Catholiques Jansenistes de Hollande, qu'il accuse de coalition avec les philosophes et les ennemis de l'Etat, 1793.

Een van de weinige Amersfoortse drukwerken met een relatie tot de Oud-Katholieke Kerk; dit is opmerkelijk omdat deze kerk al sedert het begin van de XVIIIe eeuw in Amersfoort een seminarie heeft; waarschijnlijk was het hier ter stede lang onmogelijk groter werk te drukken.

Referentie(s): Brongers, 1996.

Blankenberg, Barteld (1794-1827) Langestraat (1794-1795); aan de Hoff (1796-1807); Lavendelstraat (1808-1827), ook wel: B. Blankenberg Jz.

Uitg. Korte verklaaring van Rechten en Plichten van Burgers in betrekking tot Burgers (1795). Stadsdrukker (Resolutieboek 20 januari en 17 maart 1794, GAA). In 1795 noemt hij zich 'drukker van de municipaliteit'.

negentiende eeuw

Gartman, Abraham (ca 1812) boekbinder.

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Blankenberg en Zn., B.; Lavendelstraat (1827-1918).

Sinds 1876 met de toevoeging 'snelpersdrukkerij'. Stadsdrukker, dit wordt voor het laatst in 1866 in het impressum vermeld.

Uitg. Reglement St. Pieters en Bloklands Gasthuis. Redevoering (1876) n.a.v. het 5e eeuwfeest van de Latijnse Scholen door de rector D. Burger. W.F.N. v. Rootselaar, Amersfoort 777-1580, 2 dln (1878).

In 1882 wordt J. Onnes eigenaar: in 1890 begint deze het op woensdag en zaterdag verschijnende Nieuws en advertentieblad voor Amersfoort uit te geven; de hierin verschijnende Sprokkelingen van kapelaan W.F.N.van Rootselaar worden ook apart uitgegeven door de Rooms Katholieke firma's resp. Hamers (1897) en Wolters (1898).

Felix, F. (1829-1843) Hoogduitse boekhandel, leesbibliotheek; fabrikant van speelkaarten.

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Nolet, J.D. (1834-1843) boekbinder, linieerfabriek; Hollandse en Franse leesbibliotheek.

Referentie(s): Brongers, 1995.

Eijnden, G.J. (1837-1839) papier(groot)handel.

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Meijer en Zoon, Wed. (1837-41); Hollandse en Franse leesbibliotheek.

Referentie(s): Dongelmans, 1988; Brongers, 1995.

Melmer, T. (1837-1839) 1e Ltnt. Adjudant; auteur.

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Okhuijzen, W.L. (1841-1851)

Bommel van Vloten, W.J. van (1842-1852).

Uitg. van de Kerkelijke Courant en Repertorium Boekdrukkers. Ook van het boekje door G.C. Haakman, Rhenen en omstreken, 1847.

Jacobs en Meijers, (1842-1856).

Uitg. Tweetalige (Frans/Nederlands) centsprenten. Zij gaven ook het Jaarboekje der stad Amersfoort voor het jaar 1845 uit; dit is de eerste jaargang, latere jaargangen zijn (nog) onbekend.

Taats (1845-1854) Varianten: C.H. van den Bergh Taats, Gebr. Taats, L. Taats; de (eventuele) familierelatie is (nog) onbekend; uitg. A.v.D. [?Alexander van Dijk], De Schaatsenrijder, of zekere handleiding om in korten tijd, zonder gevaar fraai te leeren schaatsenrijden, 1848 (gedrukt bij W.J. van Bommel van Vloten).

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Gelder, S. van (1848-1851) leesbibliotheek, geen commissiegoed.

Referentie(s): Dongelmans, 1988.

Wermeskerken D.Rz., Johannis. van (1852-1857). Boekhandelaar / drukker. Variant: Johs. van Wermeskerken DRZ (1855).

Uitg. P.v. Abs, Woorden van Stichting (geheel ten voordeele van de weduwe). Amersfoortsche Almanak voor jaar 1851 en

Amersfoortsche Almanak voor het schrikkeljaar 1852.

Zie ook: Wermeskerken

Veeckens en van Kuykhof, (1855-1857).

Uitgever was de liberale Mr. L. Zegers Veeckens. Hij gaf de op donderdag verschijnende Amersfoortsche Courant uit, die te kritisch van toon was om het lang uit te houden.

Cleeff, A.H.van; Muurhuizen B60, d.i. hoek Korte Gracht (1857-1915).

In 1892 sterft A.H.van Cleeff.

Uitg. J. van der Leeuw, De gecombineerde St. Pieters en Bloklandsgasthuizen te Amersfoort (1894); idem, Het gesticht de Armen de Poth te Amersfoort (1898); P.J.Frederiks, De pyramide van Austerlitz (1895); M.G.Wildeman, Elisabeth Musch, geschiedkundige aanteekeningen (1896, in de inleiding wordt de uitgever bedankt) en enige boekjes rond de Anna Paulowna bewaarschool (1893-1897). Sinds 1857 geeft hij de op dinsdag en vrijdag verschijnende Amersfoortsche Courant uit; de naam van de krant neemt hij van Veeckens en Kuykhof. In 1918 noteerde ik drukwerk van Drukkerij 'Amersfoortse Courant' vh. van Cleeff.

Slothouwer, A.M. en G.J. (1858-1892) en (1892-1931).

De firma (de vader van A.M.?) was rond 1867 gevestigd Zevenhuizen 5; R.A. Kollewijn, kocht er rond 1875 boeken.

Uitg. van de auteur R.A. Kollewijn: (anoniem) een novelle over een fataal aflopende liefde (1875), Über den Einfluss des holländischen Dramas auf Andreas Gryphius (1880), editie van Nederlandsche Gedichten van J. van Broekhuizen (1883) en een editie van Hooft's Granida (1884).

In 1893 geeft A.M. op zaterdag uit: het Weekblad voor Amersfoort en Omstreken dat in 1879 overgaat (woensdag en zaterdag) in: Nieuwe Amersfoortsche Courant. Hij geeft ook uit: Amersfoorts Jaarboekje en Amersfoorts Adresboek evenals in 1887 Catalogus van de Gemeenteboekerij te Amersfoort; in 1888 geeft hij de Plattegrond der stad Amersfoort getekend door I.van Vooren en P.Wagemaker uit. Stadsplattegronden In 1884 richten A.M. en G.J. een boekhandel op (Slothouwer en Zn.), die sinds 1889 alleen door G.J. gedreven wordt (Langestraat 77; hier is in de 1920er jaren de leesbibliotheek Elck wat wils). A.M. overlijdt in 1890; G.J. krijgt de procuratie in de uitgeverij: Wed. A.M. Slothouwer. In 1892 worden boekhandel en drukkerij/uitgeverij samengevoegd tot: G.J.Slothouwer. Nog altijd worden dan de Nieuwe Amersfoortsche Courant, het jaarboek en het adresboek uitgegeven. Met J.Valkhoff geeft hij in 1913 de Officieele Gids van de onafhankelijkheidsfeesten te Amersfoort uit. Hij geeft boeken uit als: Olaf Högberg, Een nieuwe dageraad en Frey Svenson, Via Dolorosa (beiden 1906); in 1910 verscheen: P.M.L.de Bruyn Prince, Officiële Bescheiden betreffende de dienst van Multatuli als Oost-Indies ambtenaar (2de vermeerderde druk). In 1905 een brochure: M.J. van Erp Taalman Kip, De invloed van den alcohol op onze geestvermogens.

Op 15.12.1926 wordt in Hotel 'De Zwaan' (Utrechtschestraat 25-27) de gehele inventaris van de boekdrukkerij G.J. Slothouwer geveild.

Zie ook: Douwes Dekker

Meijers, Ph. (ca. 1880)

Uitg. van een litho (getekend door P.W. van de Weijer) voorstellend een aantal stadsgezichten van Amersfoort (ca. 1880). Misschien dezelfde Meijers als die van Jacobs en Meijers.

Flehite; Westsingel 50 (1883- ).

In 1878 opgerichte oudheidkundige vereniging die in 1883 haar eerste gedrukte jaarverslag uitgaf; hierin komen vaak historische notities voor. Uitg. Weerklank, opstellen over de geschiedenis van Amersfoort e.o. (1962) en C.A. van Kalveen, Onderwijs te Amersfoort 1806-1860 (1964).

Sinds 1964 werd door de Stichting Tijdschrift Flehite en een redactie, gedreven door J.H.P. Kemperink (1905-1977), het tijdschrift Flehite uitgegeven. Na deze periode van losse binding met de vereniging, wordt sinds 1977 het tijdschrift door de Stichting Museum Flehite uitgegeven.

Priem, G.H. (1889- ).

Uitg. de Salon, Het Feuilleton, Letterkundig Jaarboek en de Literaire Mercuur.

Valkhoff, J. (1890-1946).

Varianten: Valkhoff en van der Dries; Valckhoff en Co.

Initiaaldevies: Immer Voorwaarts.

Uitg. Militaire Bibliographie (met v.d.Dries, sinds 1897) en Vidi, Gids voor Amersfoort en omstreken (1923). Boeken als: Jonas Lie, Ten oosten van de Zon, ten westen van de Maan en achter Babylon's toren (1906) en F.C. Unger, De uitspraak van het Latijn (volledig gedocumenteerde geschiedenis van den 'uitspraak-strijd' van 1925), 1927. Jeugdboeken zoals die over Joop ter Heul door Cissy van Marxveldt.

Ten gevolge van een conflict van Kieviet met de Gebr. Kluitman te Alkmaar, verschijnt rond 1913 van C.Joh.Kieviet, De zoon van Dik Trom (12e druk) bij Valkhoff; daarna gaat Kieviet weer naar Kluitman.

In 1909 verscheen: F.W. Drijver, In alles vrouw (gedrukt bij S.W. Melchior). Werkt in 1913 samen met C.J. Slothouwer.

Hamers, Jos P.H. (1897).

Uitg. W.F.N. van Rootselaar, Amersfoort, Geschiedkundige bijzonderheden, 1e bundel (1897) (zie ook Blankenberg en Zn en Wolters).

Wolters, H. (1898-1924).

Sinds 1830 R.K. Boekhandel en handel in religieuze artikelen; na 1924 boekdrukker. zie ook voor Mej. Wolters (1842/43): Dongelmans, 1988.

Uitg. W.F.N. van Rootselaar, Amersfoort, Geschiedkundige Bijzonderheden (2e bundel, 1898; zie ook Blankenberg en Zn en Hamers).

twintigste eeuw

Berends, J.J. (ca. 1900)

In de bibliotheek van het museum Flehite bevindt zich: J. v.d.Leeuw, Hofje van Poth met de potloodaantekening 'uitgegeven door J.J.Berends' (zie echter ook: A.H. van Cleeff).

Veenendaal, G.G. (1901)

Langestraat 33. Initiaaldevies: God Geve Voorspoed.

Drukkerij Onnes, vh. Blankenberg en Zn., Lavendelstraat 3; na 1937: Snouckaertlaan 9; Stadsring 2 (1900- ).

Varianten: Drukkerij Onnes en Uitgeverij Onnes B.V.

In 1882 werd J.Onnes eigenaar van Blankenberg en Zn.; in 1890 start deze met het op woensdag en zaterdag verschijnende: Nieuws en advertentieblad voor Amersfoort; dit wordt de huidige Amersfoortse Courant. De krant in velerlei vorm is het hoofdproduct van dit bedrijf.

Referentie(s): Het bedrijfstijdschrift Intern, 1974 no 3.

Michielsen, A.J. (1903)

Overwegend drukker. Uitg. in 1903: Inventaris van het Archief der Gemeente Amersfoort.

'Vrede', idealistische firma; tot ca 1903 in Blaricum. Daarna in Afrt. Walden

Uitg. Rein-Leven-Bibliotheek; waarin bv. J.J. Hoogewerff, Over het Liefde-leven, 1903.

Riezebos/van Wijngen (1904-1908).

Uitg. van het gratis verspreide: Advertentie en Nieuwsblad voor Amersfoort en omliggende dorpen.

In 1926 kopen Riezebos en Van Wijngen ieder voor eigen rekening overwegend randen en interlinie tijdens de veiling van de drukkerij G.J. Slothouwer. Riezebos koopt nog 22,5 kg letters.

Melchior, S.W.; Breestraat 22 (1906-1942).

Drukkersmerk: Een pijl waarom zich een slangachtige vis kronkelt. Verwant aan het merk van Aldus Manutius. Tegenwoordig is in zijn pand de drukkerij Bouman gevestigd.

Motto: Festina lente (Haast U langzaam). Initiaaldevies: Samen Werkende Machtig. Melchior verwierf de drukkerij van Michielsen in 1910, hij huurde die al sinds 1906.

Uitg. in 1931: J.P.M.Keuls, Het boek van den wijn. Daarnaast genealogische en heraldische publicaties zoals: J.C.P.W.A. Steenkamp, Heraldisch Vademecum (1938). Ook: L.B. Bos, Geologie voor Natuurvrienden (vóór 1938) en De bodem van Nederland (1938); dit laatste boek heeft A. Rutgers, Naarden als impressum, maar in het 'woord vooraf' wordt Melchior als de uitgever genoemd. Met deze Naardense uitgever gaf Melchior rond 1935 een serie Natuurwetenschappelijke Zakboeken uit. Het bedrijf wordt in 1942 door de Duitse bezetter gestopt en in 1944 aan Daniël Knuttel verkocht. Voor Melchior als drukker in 1909 zie Valkhoff. Melchior was historisch geïnteresseerd en publiceerde over Amersfoortse uitgevers.

Wink, P.M. (1906-1907). Later gevestigd te Zaltbommel.

Uitg. Kosmos-Bibliotheek. M.W.Meyer, Hoe de wereld ontstaan is (1907); W. Bölsche, In het steenkolenwoud (1907) en van Wink's Kinderboeken (ca. 1910). Er is van deze firma een handgeschreven bibliografie in de bibliotheek van de Koninklijke Vereniging tot Bevordering van de Belangen des Boekhandels te Amsterdam.

Veen Dz, P. (1907-1961)

Variant: P.Dz Veen-Verlag (1922)

Eindigt in 1961 als Veen Pz. (2e generatie). Uitgeversmerk: Een ploegende en zaaiende boer, Initiaaldevies: Ploeg Diep. Zaai Veel.

Uitg. Tijdschriften: de Klaroen (1911); Wereldvrede (1912); Omhoog (1918) en Barchembladen (1926) en brochures als: G.J. Heering, De zedelijke eisch tot ontwapening en J.W. Lloyd, Die Methode 'Karezza' oder Magnetation (1922). Boeken: A.H.de Hartog, De Redelijkheid der Religie (1906) en R.W.M. Bakhuis, Feiten en Fabels uit de Sterren-wereld (na 1930). Was de belangrijkste Nederlandse uitgever van astrologische tabellen (Ephemeriden) en handboeken (1923-1925) uit.

Gaf als kinderboek uit: Joyce Lankester Brisley (medewerkster van Christian Science Monitor), Verdere verhaaltjes van Milly-Molly-Mandy (ca 1925).

Wijngen, Fa. Wed. W. van; Muurhuizen 19 (1908-opgeheven 1985). Koopt interlinie en randen op de veiling van boekdrukkerij G.J. Slothouwer in 1926.

Voornamelijk een drukkerij. Hier werd vanaf 13 september 1944 illegaal het Oranje Bulletin gedrukt; na zes nummers veranderde de naam in de Vrije Amersfoorter.

Uitg. in 1962: Uw huis tot sieraad.

Snelpersdrukkerij Patria: Koningin Wilhelminastaat 21 (1910-heden).

Dochterondernemingen: 1920-1936: Boekhandel N.V.'Patria'; Boek en fotohandel 'Patria' aan de Utrechtseweg (ook een filiaal in Leiden). De firma bestaat nog als drukkerij (Spoorstraat 21); zij verhuist in september 1997 naar Leusden.

Uitg. het Algemeen Militair Weekblad (1e jrg 1908) en boeken als: Waldemar Bonsels, De Heerschappij van het dier en Maja, de kleine bij en hare avonturen (vertaald uit het Duits door Johanna Groneman) (beide ca. 1921). In 1940: C.A. Heunks, Historische gegevens over Amersfoortse Huis- en Straatnamen. Zij gaven ook een weekblad De Amersfoorter uit.

Referentie(s): Gedenkboek I (pp.266-271) en II (pp.346-349); Gedenkboek LEVOB-groep 1910-1985, Amersfoort, 1985 (pp.125-139).

Zie ook: LEVOB-groep BV

Schoonderbeek, A.G. (1911-1912).

Als uitgever in Amersfoort vermeld in Sijthoff's Adresboek 1912 (initiaaldevies: Altyt Graeg Sorghsaem).

Uitg. A. Gerisch (vertaald door Jo Arenberg), Ontwaakt; roman uit het proletariërsleven (bandtekening door Hahn; gedrukt bij S.W. Melchior); Hermann Popert, Helmut Harringa (ca 1911); Hans Hyan, In naam der wet (1911); Georg Asmussen, Het zwijgen der dooden ... Later naar Laren (NH): dan uitgever (initiaaldevies: Arbeid Gaart Schatten) o.a. van tijdschrift De Wandelaar (Tolman).

Amerongen, G.J. van (1915- ).

Voornamelijk een drukkerij: bv. van 1936 tot 1938 Het model voor de uitgever naar ideeën van Johan H. van Eikeren. Boeken: 1917: P. Spaan, De verheerlijking; 1927: J.Zwarts, Gedenkschrift bij het tweede eeuwfeest der synagoge te Amersfoort en G.J.van Amerongen, De permeabiliteit van rubberachtige stoffen voor gassen (dissertatie). Vóór 1929: Adresboek, Amersfoort. Gaf als: v.h. G.J. van Amerongen en Co. in 1936 en 1938 een boekje als Koppermaandaggeschenk uit (C.A. Heunks resp. over de Lievevrouwetoren en de St. Joriskerk). In 1944: J.F.B. van Hasselt, St. Joriskerk te Amersfoort, een archief in steen.

Illegaal in de tweede wereldoorlog: het gedicht If (oplage 20.000 exx) uit de bundel Rewards and Fairies van Rudyard Kipling.

Eembode, de (1915-1924).

Uitg. in 1924: Thomas à Kempis, Het leven van de heilige Lidwina van Schiedam en A.F. van Beurden, Het Sint Elisabeth's Gast- of Ziekenhuis te Amersfoort. Deze producties verschenen eerst als feuilleton in de Rooms Katholieke courant De Eembode.

Gemeente Amersfoort; (sinds ca. 1918).

Uitg. Stadsdrukwerk, zoals stukken van en voor de gemeenteraad, maar ook b.v. in 1983: Wim Vivié en Jan v.d. Berg, Historie der Amersfoortse Brandweer. Vóór ca. 1866 (zie Blankenberg en Zn) drukte de stadsdrukker, daarna (tot ca 1918) werd het werk eerlijk onder verschillende drukkers verdeeld.

Wegelin, Emil (1918-1921).

Initiaaldevies: Kunst En Wetenschap.

Uitg. J.Herderschêe (vertaler), Levensbeelden van Peter Rosegger, 1918. Vermeld in Sijthoff's Adresboek.

Referentie(s): Brongers, 1989.

Afrt uitgevers-motto's (initiaal-deviezen) o.a.:

  • Di Grado Ascendente (trapsgewijze opklimmend) (D.G.[??] van Amerongen)
  • Doet Deugd En Arbeidt (Drukkerij De Eembode Amersfoort)
  • Samen Werkend Machtig (S.W. Melchior)
  • Guta In Sale (een druppel in de zee) (G.J. Slothouwer)
  • Immer Voorwaarts (J. Valckhoff)