Logo - Archief Eemland

Zoeken door alles

Drieringensteeg

Drieringensteeg

De D is ongetwijfeld genoemd naar een aangelegen huizencomplex 'De Drie Ringen' (Kortegracht 15, 17 en 19); dit complex wordt in 1621 genoemd, er is dan een bierbrouwerij in gevestigd; ca 1650 heet de D nog Pieterseliesteegje, in de Blafferd van 1755 echter Drieringenstraatjen; in 1705 werd er in het Kortegracht-complex door de broers Abraham Pieter en Arent van der Meersch een zeepziederij gevestigd; zij hadden al buiten de Kleine Koppel een potasmakerij [pot-as (= in een pot verbrand hout) kaliumcarbonaat was nodig bij het toenmalige zeepzieden]; de ziederij kwam later aan A. Boelhouwer; in 1822 kwam een deel van het complex aan de Israelitische Gemeente [JVFL 1892 32-33].

In 1655 werden de joden tot de stad toegelaten en in 1727 werd de Synagoge ingewijd. Het zou nu kunnen zijn dat met name de Joodse Gemeente zeer gesteld was op de nadere fixatie van het toponiem 'Drie Ringen'; dit n.a.v. het volgende verhaal, dat al sinds 1470 door middel van Boccaccio's Decamerone een bekend literair thema geworden was; later, in de tijd der Verlichting, is het ook gebruikt in Lessing's Nathan der Weise uit 1779.

'Aan de Alexandrijnse Jood Melchizedek legde Sultan Saladin (die geld wilde lenen zonder kosten; hij had overigens bedacht dat hij het gewoon zou afpakken als de Jood het foute antwoord zou geven) de strikvraag voor: 'Welke godsdienst is de beste, de Joodse, de Sarazeense of de Christelijke'. De Jood antwoordde (het gevaar doorziende) met een verhaal. Er was eens een man met één zeer waardevolle en machtgevende ring. Hij gaf de ring aan zijn enige zoon waardoor deze aanzien en macht (en de hele erfenis!) verwierf. Deze deed hetzelfde t.a.v. zijn zoon en zo vervolgens. Tot er een zoon kwam met drie zonen. Zij kwamen ieder voor macht en aanzien (en de erfenis) in aanmerking. Die vader (met een probleem) liet nu door een voortreffelijke goudsmid twee zeer goede copieën van de ring maken. Iedere zoon kreeg van de vader een ring zonder dat zij dat van elkaar wisten. Na zijn dood kwam ieder van de zonen zijn recht bij de kadi opeisen. De broers raakten daarop in een proces dat nog immer voortduurt; iedere broer doet echter zijn best om door zijn gedrag de echtheid van zijn ring te bewijzen; we moeten de uitspraak van de rechtbank maar afwachten. Het is hetzelfde met de godsdiensten; we moeten maar afwachten wie de rechte erfgenaam van de Hemelse Vader is. Saladin vond dit een wijs antwoord. Melchizedek leende hem geld, hij kreeg een goede rente en verwierf algehele achting van de Sultan.'

Gezien de goede theologische verhoudingen in de stad (Musiecqzaal) is de naam D symbolisch (en Verlichtings-intellectuelen als de familie Cohen waardig) voor de plaats waar de Synagoge staat.

[De drie aaneen gesmede ringen kunnen natuurlijk, oorspronkelijk, ook een aantal ringen uit een tonne-draagketting voorstellen.]

Drieringensteeg 1

Met ingemetselde 'eerste steen' gelegd door J.E. Kalker, president van het kerkbestuur der Nederlands Israelitische Gemeente in 1879.

Drieringensteeg 2

[Rijksmonument] Synagoge der Nederlands Israëlitische Gemeente Amersfoort. Oudste, in Nederland nog in gebruik zijnde, Asjkenazische 'sjoel'. De in XVIII in Afrt nog aanwezige Sefardische, Joden maakten er ook gebruik van.

Drieringensteeg 6

[Rijksmonument] Verdiepingloos woonhuis met gepleisterde gevel onder laag dak. Maakt deel uit van het synagoge-complex.

Drieringensteeg 7

Huis met thans nog een Mezoeza aan de deurpost.

Drieringensteeg 8

[Rijksmonument] Woonhuis met gepleisterde gevel waarin 2 blinde vensternissen. Maakt deel uit van het synagoge-complex.