Logo - Archief Eemland

Zoeken door alles

Bisschoppen van Utrecht, De

Bisschoppen van Utrecht, De hadden, naast het geestelijk, ook (tot 1528) het wereldlijk bestuur over het Sticht (huidige provincie Utrecht) en het Oversticht (Drenthe en Overijssel) dus ook over het Afrt gebied; zo ontving in 1259 de stad het Stadsrecht van B Hendrik van Vianden. In 1528 werd het wereldlijk bestuur overgenomen door Karel V. Sint Ansfridus, Blankenheim, Diest, Historiografie (sv Van Rootselaar; inhoud is impliciet een Lijst van B) Vianden.

Referentie(s): Hovy, 1986 pp.49/51; L.C.M. Schmedding, biografie Frederik van Blankenheim, diss Leiden, 1899; S.B.J. Zilverberg, biografie David van Bourgondië, diss Utrecht, 1951; C.A. Rutgers, Jan van Arkel, bisschop van Utrecht, Groningen, 1970 (diss Utrecht) [FL 3 oct 1970 no 4 13-15].

Bisschoppen van Utrecht, Verhouding met

Hier is sprake van een haat-liefde verhouding. Aanvankelijk (sinds de Oorkonde van 777) was het gebied van het latere Afrt eigendom (geschonken door Karel de Grote) van de B. In 1259 verwierf Afrt Stadsrecht van de B en dus enige zelfstandigheid; de B had er echter wel de bedoeling mee om een grensvesting te stichten tegen Gelre en om de heren op Lockhorst en op Weede (familie van elkaar) uiteen te houden; deze konden dan samen in de grensstreek geen gemene zaak met Gelre maken. In 1280 wordt Afrt aangevallen door de B. In 1317 schenkt de B grond van het hofstede gebied aan de Joriskerk; in 1337 wordt deze kerk kapittelkerk. In 1365 is er verzet van de Afrters tegen de B. In 1375 is er een landbrief van de B, waarin enige medezeggenschap werd geregeld (kern van de Staten van Utrecht). In 1420 ontzet de B de door Gelre belegerde stad, maar ca 1424 wordt de stad door de B overgeleverd aan G, echter in 1427 worden we weer door de B ontzet! Rond 1457 begint bisschop David van Bourgondië met de bouw de OLV-toren. Deze B wordt overigens in 1483 in Afrt gevangen gezet (Achter Davidshof). Eindelijk komt er in 1528 een einde aan de wereldlijke macht van de B. Karel V wordt landheer met Margaretha van Oostenrijk als landvoogdes.

Referentie(s): C. Pijnacker Hordijk, Lijsten der Utrechtse Prelaten voor 1300, Nederlandsch Archievenblad XX (1911/12) 18-21; J.G.Smit, De betrekkingen van Amersfoort met de bisschoppen van Utrecht, de stad Utrecht, de graven van Holland en de hertogen van Gelre van het eind der veertiende tot het eind der vijftiende eeuw, doctoraal-scriptie Utrecht, 1969 (copie aanwezig in GAA) [FL 4 juni 1971 15]. Gedeeltelijk gepubliceerd als 'Amersfoort en Holland, 1410-1430' in: Jaarboek Oud-Utrecht 1971 115-128 [FL 5 mei 1972 16]; R. Grosse, Das Bistum Utrecht und seine Bischofe im 10. und frühen 11. Jahrhundert, Köln/Wien, 1987.