Archeologiein Amersfoort.

Kort overzicht van de organisatie:

• De oudheidkundige vereniging Flehite is van oudsher geinteresseerd geweest, ja, dankt er zelfs zijn ontstaan in 1878 aan, in archeologie; vondsten kwamen zo in het museum.
• Sinds 1949 bevindt de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) zich in Amersfoort.
• In 1962 werd de afdeling 'Vallei en Eemland' van de 'Archeologische Werkgemeenschap Nederland' (AWN) opgericht; zij was nauw verbonden met een archeologische werkgroep uitgaande van Museum Flehite; zij was actief in Afrt en directe omgeving.
• In 1984 kreeg de stad een Gemeentelijke Archeologische Dienst; deze kon voortbouwen op het werk van de AWN; bij haar eerste opgraving (Markthal-gebied) werd zij materieel bijgestaan door de ROB. In 1990 kreeg de Gemeente Afrt opgravingsbevoegdheid.

  De Gemeentelijke Archeologische Dienst is sinds najaar 1987 gevestigd aan de Kerkstraat 4, tegenover het gebouw van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek.

Museum Flehite:

• Sinds 1878 zijn er vondsten uit grafheuvels van de Leusder- en Soesterhei in Museum Flehite.

  Referentie(s): Brongers, 1980.

• Vondsten van de Soesterhei uit 1861-1863 Ds J.J. Bos (woont in 1907 in Afrt) kwamen in 1896 in Museum Flehite.

  Referentie(s): W.J. de Boone, 1962: Een amateur-archeoloog op de Soesterhei in 1861, in: Weer-klank 7-13.

Eerste archeologische vondst in de stad Afrt:

• Vondst van een 'stenen beitel' bij het graven van een funderingssleuf in 1898; thans in Museum Flehite; FL 20 1/2 juli 1989 9. In JVFL 1898 p. 17:

  'Geslepen steenen bijl of beitel, lang 131/2 c.M., breed op de snede 51/2 c.M., aan de tegenovergestelde zijde loopt het wapen conisch in eene punt uit. Gevonden begin Mei 1898 in den grond op eene diepte van 1.25 M., bij het wegbreken der der fundamenten der kosterwoning van de toen afgebroken en daarop herbouwde Gereformeerde kerk A, aan de Langegracht. G[eschenk aan Museum Flehite]. van den Kerkeraad der Gereformeerde kerk A, alhier.'

  Aangezien het Pleistocene zand hier vrij diep zit (het ME ophogingspakket is dik) ligt deze bijl in ME grond; vermoedelijk hoort deze Neolithische bijl bij de ME bewoning, waar hij als amulet (tegen blikseminslag) gediend zou kunnen hebben.

• In het JVFL 1898 zijn nog 2 bijlagen over archeologische waarnemingen (o.a. over houten voetpaden in de Utrechtsestraat) 44-47.
• JVFL 1912 33-35: W. Croockewit W.Az., over een houweelvormige steen, gevonden bij de Pothof)
• Vondsten (keramiek en houten wegdek in Langestraat) in Afrt: B.G.J. Elias, Geschenk voor een 100-jarige, FL 11 no 2 aug 1979 19.
• Er zijn uit Afrt en omgeving enige romeinse vondsten bekend: W.J. van Tent, FL 9 no 2 mei 1977 12-13.
• W.J. van Tent, Archeologische berichten uit de gouw Flehite [op Afrt grondgebied gevonden neolithische doorboorde Rössener wig], FL 13 no 1 mei 1981 8-9.

AWN =Archeologische Werkgemeenschap Nederland afd Vallei en Eemland; opgericht 1962)

De AWN deed enige belangrijke onderzoekingen:

• te Leusden in 1974 naar het buiten Zwaanenburgh.
• te Afrt in 1978 naar de brouwerij De Kroon (Krommestraat 36.38.40)
• te Afrt in 1980/81 naar het Observantenklooster.
• te Afrt verricht de AWN stadskernonderzoek:

  W.J. van Hoorn doet met plaatselijke AWN-afdeling tussen 1978- 1981 waarnemingen tijdens de grootschalige rioleringswerkzaamheden in de binnenstad. Dit leidt tot de

  Pub. J.A. Brongers en W.J. van Tent, Gedachten over het ontstaan en de eerste ontwikkeling van Amersfoort naar aanleiding van archeologisch / geologische waarnemingen in de binnenstad, FL 13 no 4 okt 1981 64-77; errata: FL 13 no 4 okt 1981 [moet zijn: 14 no 1 1982] 7.