Logo - Archief Eemland

Zoeken door alles

Onderzoeksgids Sint Pieters- en Bloklandsgasthuis

In de archieven van Sint Pieters- en Bloklandsgasthuis (archieftoegang 0099) bevinden zich registers met namen van opgenomen gastelingen, over de periode 1564-1960. Hiervan is een index gemaakt, waarin gezocht kan worden op persoonsnaam. Deze index is te raadplegen op onze website.

Sint Pietersgasthuis

Het Sint Pietersgasthuis, gelegen bij het Spui, wordt voor het eerst vermeld in 1391. De relatie met het stadsbestuur werd geregeld met een akte uit 1404. In het Sint Pietersgasthuis werden aanvankelijk arme bedlegerige mannen en vrouwen opgenomen die niet meer voor zichzelf konden zorgen. Maar vanaf het einde van de vijftiende eeuw werden ook zogenaamde kostkopers opgenomen. Dit waren mannen en vrouwen die een plaats in het gasthuis kochten om hun oude dag door te brengen.
Het gasthuisterrein lag tussen het Kleine Spui, de stadsmuur (nu Plantsoen-Noord), Achter Davidshof en de Westsingel. Het hoofdgebouw, bestaande uit een rond 1500 gebouwde kapel met aansluitende vrouwenzaal en regentenhuis, werd rond 1536 uitgebreid met de (nog steeds bestaande) mannenzaal.
Aan het Sint Pietersgasthuis was een apart Lazarus- of Melatenhuis verbonden. Daar verbleven mensen met lepra. Het Lazarushuis was gelegen buiten de Kamppoort bij de Hogeweg. In 1641 werd het gesloten.

Bloklands- of Sacramentsgasthuis

In 1573 lieten de vooraanstaande burger en bestuurder Wouter van Blokland en zijn vrouw Johanna Pieck een testament opmaken. Hierin vermaakten zij hun huis in de Langestraat met de rest van hun bezittingen aan een daarin te stichten gasthuis, het Heilige Sacramentsgasthuis of Bloklandsgasthuis genaamd, bestemd voor bewoning door 13 arme mannen. Maar ook hier werden al snel kostkopers toegelaten. Het Bloklandsgasthuis stond onder streng toezicht van het stadsbestuur. Het gasthuis stond in de Langestraat tussen de Nieuwstraat en Stovestraat. Het is blijven bestaan tot 1794 toen de laatste bewoners in het Sint Pietersgasthuis werden ondergebracht in verband met inkwartiering van Engelse troepen.

Gecombineerd Sint Pieters- en Bloklandsgasthuis

In de Bataafs-Franse tijd (1795-1813) was het streven van de overheid, in navolging van de idealen van de Franse Revolutie, om meer greep op de armenzorg te krijgen en die rechtvaardiger en efficiënter te organiseren. Dit leidde in 1804 tot samenvoeging van beide gasthuizen en hun administraties. In de loop van de negentiende eeuw werd het beleid van centralisatie en intensievere overheidsbemoeienis onder het Koninkrijk der Nederlanden voortgezet. In de twintigste eeuw transformeerde het Sint Pieters- en Bloklandsgasthuis in een verzorgingshuis voor mannen en vrouwen.

Het huidige gebouw (aan de Achter Davidshof 1) is in 1907 door architect Kroes neergezet. Na ruim een eeuw werden de bewoners van het inmiddels monumentale pand verhuisd naar nieuwbouw in Vathorst. Het gebouw aan de Achter Davidshof is nu een woonomgeving voor mensen met dementie en voor mensen die vanwege een lichamelijke aandoening langdurige verpleging en verzorging nodig hebben.