Met veel genoegen kijk ik terug op de afgelopen weken, waarin ik het voorrecht had om mij te mogen verdiepen in de oude bescheiden van het Soester Sint Annagilde. Een gilde dat in het leven van mijn voorouders van moederszijde ongetwijfeld van groot belang is geweest, hetzij omdat zij pachter waren van de gildelanderijen, hetzij omdat zij een functie hadden binnen het bestuur of één van de ambten hadden gekocht. Zo was mijn overgrootvader Petrus Hilhorst (Piet van Riek) bijna vijftig jaar lang onafgebroken bode van het gilde! Het grootste belang zal echter hebben gelegen in de ontmoetingsfunctie: het samenzijn, het samen feestvieren. Het versterkte de onderlinge band, het gevoel van bij elkaar horen.

In het late najaar van 2002 heeft het bestuur mij gevraagd om "eens te kijken" naar de oude papieren van het gilde. En zo kreeg ik in december van de ouderman een stapel ongeordende stukken mee, waarvan de oudste door het handschrift en taalgebruik voor de leek moeilijk toegankelijk zijn. In de afgelopen weken heb ik al lezende de stukken geordend en deels ook getranscribeerd, met als resultaat deze voorlopige inventaris. Ik heb het een voorlopige inventaris genoemd, omdat ik geen archiefopleiding heb genoten. De stukken verdienen het echter om op een professionele wijze te worden gedocumenteerd en bewaard. Mijn kennis van de historie van Soest en de Soester families, opgedaan in de afgelopen vijfentwintig jaar, bleek goed van pas te komen bij het lezen en transcriberen van de oude stukken en bij het schrijven van de korte geschiedenis van het Sint Annagilde die aan de inventaris voorafgaat.

Het archief van het Sint Annagilde omvat enkele centimeters en is slechts in beperkte mate bewaard gebleven. De oudste bescheiden betreffen enkele fragmenten van een gildeboek (inventarisnummer 1), in feite vooral een kasboek, met aantekeningen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Deze fragmenten bevonden zich merkwaardigerwijze in de bibliotheek van het seminarie te Driebergen-Rijsenburg. In juni 1942 werden deze stukken-tegelijkertijd met een oude kopie van de fundatiebrief van het Groot Gaasbeekergilde van 1560-geschonken aan de gemeente Soest, om in het archief van de gemeente bewaard te worden. De stukken zijn op kosten van de gemeente gerestaureerd, tegelijkertijd met de oude gildeboeken van het Groot Gaasbeekergilde. Deze oudste fragmenten zijn van grote historische en genealogische waarde. De historische waarde is vooral gelegen in het feit dat de opgenomen rekeningen inzicht bieden in het functioneren van het gilde in de periode 1726-1742. Voor de genealogiebeoefenin
g zijn vooral de ledenlijst van 1670 en de naamlijsten van de nieuwe gildebroeders en -zusters over de periode 1726-1742 van belang.

De overige stukken werden van oudsher door het gilde zelf beheerd, hetzij door de secretaris, hetzij door de ouderman of deken. Waarschijnlijk wisselde het beheer over het archief met het wijzigen van de secretaris en/of de ouderman. In de inventaris zijn de stukken verdeeld over een aantal rubrieken, namelijk:
(1) Gildeboeken, kasboeken, rekeningen en ledenlijsten,
(2) De teerdagen,
(3) Onroerend goed,
(4) Belasting en
(5) Diversen.

De staat waarin de stukken verkeren is wisselend. Enkele stukken dienen gerestaureerd te worden, bijvoorbeeld de oudste aanslagbiljetten met betrekking tot de reële ongelden en de sluis- en schouwgelden (inventarisnummers 46 en 47). Het jongste gildeboek (inventarisnummer 3) moet opnieuw ingebonden worden. De heer E. Heupers beschrijft in zijn in 1961 verschenen boekwerkje over de Soester gilden enkele stukken van het Sint Annagilde die nu niet meer in het archief van het gilde worden bewaard, waaronder de aankoop- of transportakte van de gildemaat (1722) en de Conditie en voorwaarden van de aanbesteding door de deken Helmis Logtesteijn en zijn raden Willem Dijkman en Gijsbert Janse Kok van de mondkost voor de broeders en zusters van het Sint Anna gild (1815). Het is niet bekend waar deze stukken zich thans bevinden. In de inventaris zijn ze -pro memorie- zonder nummer opgenomen.