Wilt u een of meerdere archiefstuk inzien? Veel is nog niet digitaal, tenzij een paperclip-symbool naast de beschrijving staat. U bent van harte welkom op onze publieksvloer om archiefstukken in te zien op afspraak. Geef hierbij alstublieft bij 'Stukken' het toegangsnummer (het dikgedrukte bovenaan de pagina) en het inventarisnummer aan. Tot op de 3e verdieping van het Eemhuis!

Wij beheren de archieven van Amersfoort en zeven andere gemeenten uit de regio Eemland. Dit zijn zowel de gemeentearchieven die volgens de Archiefwet bewaard moeten worden als ook archieven van particulieren, bedrijven en verenigingen uit deze gemeenten.

Uw zoekacties: Gemeente Woudenberg, 1509-1943

0500 Gemeente Woudenberg, 1509-1943

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Beschrijving van het archief
Archiefvorming
Inhoud en structuur van het archief
Aanwijzingen voor de gebruiker
Verwant materiaal
Bijlagen
Beschrijving van de series en archiefbestanddelen
9. Sint Anna Broederschap 1509-1938
In de late middeleeuwen sloten de leken zich buiten de kloosterorden om aaneen in gebedsbroederschappen. Van Gent dateert het ontstaan van deze broederschappen al vroeg in de middeleeuwen *  . Het doel was zich te verzekeren van de gebeden van de broeders en zusters tijdens het leven en na de dood. De broederschappen bezaten een altaar in de kerk, gewijd aan een bepaalde patroonheilige waaraan de betreffende broederschap haar naam ontleende. De onderlinge verbondenheid en het gesloten karakter van de organisatie werd benadrukt door de "convivia" of gezamenlijke maaltijden.
De ouderdom van de Sint Anna Broederschap in Woudenberg is onzeker, ze moet in ieder geval dateren van vóór 1450. De oudste fundatiebrief dateert van dat jaar *  . Een fundatiebrief is een akte waarin een schenking geregeld is, waaraan een aantal voorwaarden verbonden zijn. Hieruit kunnen we tevens opmaken wat het doel van de broederschap was, namelijk het lezen van zielemissen voor gestorven leden en het uitdelen van voedsel of verstrekken van maaltijden aan armen *  . De naam van de broederschap is afgeleid van de heilige Anna, de moeder van Maria. Met de toenemende Maria-verering in de veertiende eeuw, nam ook de verering en populariteit van de heilige Anna toe *  . Het altaar dat aan de H. Anna gewijd was bevond zich in de kerk van Woudenberg aan de noordzijde *  .
Met de reformatie viel natuurlijk het gedeelte van de doelstelling weg dat op de Rooms-Katholieke leer stoelde. De organisatie bleef ondanks zijn Katholieke oorsprong toch voortbestaan, zich nu vooral richtend op de liefdadige kant van de doelstelling. Het voortbestaan van de broederschap is van de zijde van de Hervormde Kerk met lede ogen aangezien. Bij twee gelegenheden zijn er van die kant pogingen ondernomen om de fondsen bij de diaconie onder te brengen en de broederschap op te heffen. De eerste keer gebeurde dat in 1664 en in 1708 vond een nieuwe poging plaats, nu in samenwerking met de heer van Geerestein. De broederschap werd niet opgeheven maar het financiële beheer werd nu strenger gereglementeerd. Bovendien kreeg de predikant meer invloed.
Het oudste gedeelte van het archief bestaat uit de fundatiebrieven en handelt dus voornamelijk over de verwerving van de bezittingen. De pachtovereenkomsten uit later tijd sluiten hier nauw op aan. Ze vormen de neerslag van het beheer van de bezittingen.
De stukken uit de tweede helft van de zeventiende eeuw en het begin van de achttiende eeuw hebben vooral betrekking op het functioneren van het bestuur en de pogingen van de Hervormde Kerk om de broederschap op te doen heffen.
De stukken vanaf omstreeks 1800 betreffen vooral het financiële beheer. Een deel der stukken is al eens geïnventariseerd in 1908. Omdat dit maar een gedeelte van het archief betrof (alleen de stukken uit de eerste van de drie mappen) en er op 21 januari 1991 nog stukken bij zijn gekomen was herinventarisatie noodzakelijk. Het belang van het archief is gelegen in het feit dat er stukken in voorkomen die in een bestuursarchief ontbreken. De oudste stukken betreffende de geschiedenis van Woudenberg, in Woudenberg aanwezig, komen in dit archief voor en het is een belangrijke bron voor de lokale sociale (armenzorg), plaatselijke politieke (kerk versus plaatselijk bestuur) en de agrarische geschiedenis (pachtovereenkomsten). Bij de definitieve inbewaringgeving op 21 januari 1991 zijn nog twee journalen van ontvangsten en uitgaven van 1840-1882 en 1882-1924 met bijlagen overgedragen.
9.3. Bestuur en het beheer over de broederschap
1082 Verzoekschrift aan de Staten van Utrecht van de classis Amersfoort en de kerkeraad van Woudenberg tot regeling van het beheer van de goederen van de broederschap. Met eerste en tweede beschikking, 1664-1666.
0500 Gemeente Woudenberg, 1509-1943
Beschrijving van de series en archiefbestanddelen
9. Sint Anna Broederschap 1509-1938
9.3. Bestuur en het beheer over de broederschap
1082
Verzoekschrift aan de Staten van Utrecht van de classis Amersfoort en de kerkeraad van Woudenberg tot regeling van het beheer van de goederen van de broederschap. Met eerste en tweede beschikking, 1664-1666.
Omvang:
1 stuk
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1509-1943
Inventaristitel:
Inventaris van de archieven van de gemeente Woudenberg, 1509-1943. (Arnhem, 1992)
Soort toegang:
inventaris
Depotlocatie:
Amersfoort
Auteur:
Ton Reichgelt
Openbaarheid:
In het kader van de inwerkingtreding van de Algemene Verordening Gegevensbescherming AVG zijn de inventarisnummers die bijzondere persoonsgegevens bevatten beperkt openbaar tot 110 jaar na opmaak van het desbetreffende inventarisnummer
Omvang:
39 m.
Herkomst:
Wet
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Archief Eemland, Amersfoort. Toegang 0500 Gemeente Woudenberg, 1509-1943
VERKORT:
NL-AmfAE 0500
Geografische namen: